İzmir Barosu'ndan cezaevi raporu: Mahpuslar darp edildi

İzmir - İzmir Barosu, Kırıklar F Tipi Kapalı Cezaevi ve Menemen Kapalı Cezaevi'nde yaşanan hak ihlallerine dair basın toplantısı düzenledi. Baro binasında yapılan toplantıya İzmir Baro Başkanı Sefa Yılmaz ve çok sayıda hukukçu katıldı. Toplantıda konuşan Yılmaz, Kırıklar F Tipi Cezaevi'nde açlık grevinde olan Mulla Zincir ve Sercan Ahmet Arslan'ın durumuna dikkat çekti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB)'ne yönelik soruşturma sonrası başlayan protestolara katıldıkları gerekçesiyle tutuklanan gençlere, cezaevlerinde yaşanan tecrit ve hak ihlallerine ilişkin cezaevlerinden sorumlu başsavcı vekiliyle görüşme yaptıklarını aktaran Yılmaz, "Hak ihlallerine ilişkin işkence soruşturmasını başlattıklarını gördük. Gençlerin yaşadığı problemleri, fiziki şiddetin işkence olarak görülmemesi ve bulundukları alanlarının ihtiyaçlarının karşılanmaması üzerinde durduk ve taleplerde bulunduk. Bunların bir kısmı ise yerine getirildi. Bu konuda ayrıca yerine getirilmeyen talepler de var" dedi.

Daha sonra cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine dair söz alan İzmir Barosu Cezaevi Komisyonu Üyesi Avukat Ceren Şen, cezaevlerindeki mahpusların iletişim haklarının engellediğini, hastaneye götürüldüklerinde de çift kelepçeye maruz kaldığını aktardı.  Basınla paylaşılan raporda hak ihlalleri şu şekilde sıralandı: 

• Süreli ve süresiz yayınlardan yaralanamama
• 2007 yılında Adalet Bakanlığı'nın 45/1 No’lu Genelgesi ile yasal hale gelen haftada 10 saat sohbet hakkı bugüne kadar tam olarak uygulanmadığı, pandemi boyunca hep yasaklandığı, pandemi sonrası ise haftada 4 saat uygulandığı bildirilmiştir.
• Yasal olarak atölyeye katılma hakkı var olmasına rağmen keyfi engellemeyle birlikte atölyelerde havalandırma vantilatörleri bulunmaması ve atölyelerde durulmasının fiziken mümkün olmamasının önüne geçilmediği anlaşılmıştır. Atölyelerde gerekli malzemelerin çoğunlukla yasak olduğunun söylenmesi ile temininin yapılmaması. Havalandırma ve atölye çalışmasına götürülürken üst araması yapılması ve ayakkabıların çıkartılması dolayısıyla işkence yasağına aykırı muameleye maruz bırakıldığı gözlemlenmiştir. 
• Cezaevi revir doktorunun mahpusları muayene etmediği, ilgisiz davranarak yalnızca hastane sevklerini yaptığı, hastaneye sevklerin ise 8-9 ay sonra yapılmasından ötürü tedavi olma hakkının geciktirilmek suretiyle engellendiği, A.Y isimli mahpusa yaklaşık 7-8 defa anestezi verilmesine rağmen ameliyatı yapılmadığı bildirilmiştir. Bilhassa hastaneye sevklerde çift kelepçe uygulamasının zorunlu tutulduğu, hastanede muayene ve röntgen dahil kelepçenin çıkarılmadığı, bu şekilde muayene yapıldığı anlaşılmıştır.  

Darp ve işkence 

• Çift kelepçeye itiraz eden mahpuslara şiddet uygulandığı tespit edilmiştir. Örneğin: G.T isimli mahpusa çift kelepçe uygulaması dayatılmış ve G.T bunun üzerine itirazda bulunmuş ve “Çift Kelepçeye hayır” diye slogan atınca jandarma tarafından yerde sürüklenip ve ağzı kapatılmıştır. Bu hak ihlalinin her defasında yaşanması üzerine G.T çift kelepçeyi artık kabul etmemiş ve sağlık hakkından mahrum kalmıştır. Mahpusları darp edip, işkence uygulayan cezaevi personelinin hiçbir yaptırıma maruz bırakılmaması, işkenceye ilişkin bildirimde bulunulmaması yaşanan bir diğer sorundur. 
• Yaklaşık 8 metrelik bir oda içinde kişilerin günün yaklaşık 21 saatinin geçirdiği anlaşılmıştır. Oda temizliklerinin ayda bir defa yapıldığı, çamaşırlarının yakınmasının ücret karşılığında yapıldığı ve talep edilen temizlik malzemelerinin verilmemesi ile kişileri yaşanmaz hale getirdiği anlaşılmıştır. İdarenin bulunduğu kat ve koridorlar her gün yıkanıp temizlenirken mahpusların bulunduğu yerlerin 2 ayda bir yıkanıp temizlendiği, temizlik esnasında da üst kat pencere yıkandığında suyun alt odaya girmesine neden olduğu ve akan sulardan vb. durumlardan giderlerin sürekli tıkandığı yaşanan sorunlardandır.
• Z.O için ortopedik yatak hastane tarafından yazılmış olmasına rağmen temin edilmedi bilgisi verilmiştir. F.Y Hepatit B ileri derecede, yüksek tansiyon, astım, prostat, varikosel, boyun bel fıtığı, kaslarda zayıflık, miyop, gözde sulanma, mide rahatsızlıkları, ileri derecede hemoroidi, kalp anjiyosu, kasık fıtığı ameliyatı olmuş. Anal fistül ameliyatı olması gerektiği; 10 Mart 2025 tarihinde Yeşilyurt Hastanesine götürüldüğü; Hastane nezarethanesinin bulunduğu yerde muayene olursa kelepçe takılmadığı ancak başka bir kata çıkarılırsa jandarmanın bir kelepçeyi kendisine bir kelepçeyi mahpusa takmak istediği hatta bazen ters kelepçeye ısrar edildiği; Hastanede genel olarak kelepçeli şekilde muayene edildiği bilgisi verilmiştir. E.P Kronik hastalıklar ve dermatolojik ilaçlar ücreti ödendiği halde güvenlik gerekçesi ile verilmiyor, anılan konuda revir doktorunun da oluru ve reçetesi var. S.Y Kronik hastalıklar ve dermatolojik ilaçlar ücreti ödendiği halde güvenlik gerekçesi ile verilmiyor, anılan konuda revir doktorunun da oluru ve reçetesinin olduğu bildirilmiştir.

Ziyaretçiler kabul edilmiyor

• Cezaevi idaresi arkadaş ziyaretçisi olarak yazılan isimleri kabul etmemektedir. Cezaevi idaresi kapüşonlu hırkadan akord cihazına, el işi malzemesinden daksile kadar mahpusların ihtiyacı olan birçok malzemeyi vermediği, sıcak ve soğuk suyun limitli şekilde verilmesi ve bu limitli halin yetersizliği, sıcak su günde 4 saat ve 150 litre kotalı şekilde verildiği anlaşılmıştır, İdari Gözlem Kurulu’nun keyfi kararları ile mahkumların infaz süresini uzatması, infaz koruma memurlarının beyanları esas alınarak disiplin cezaları verilmesi, koridorlarda 6 oda bulunması ve havalandırmanın yalnızca koridor sonunda var olması, havalandırma kapısının sürekli olarak kapalı tutulup, yalnızca havalandırma saatlerinde 2 saat süreli olarak açılması, İdare’nin sert tutumu ve keyfi hareket etmesi üzerine de özellikle bu gibi olaylar akabinde mahkumların üzerinde tehdit ile baskı kurarak sıklıkla hücre cezası verilmesi ile sonuçlanması, adliler ile bir arada tutma, siyasi mahpusların DAEŞ veya adli hükümlülerin yanına yerleştirilerek ayrı uygulamaya maruz bırakıldığı anlaşılmıştır. 

Raporda ayrıca Kırıklar Yüksek Güvenlikli Cezaevi'nde açlık grevindeki hükümlülerin durumuna dikkat çekilerek şu taleplerde bulunuldu: 

• Kuyu tipi hapishanelerin kapatılması
• Mahpusların aynı kampüsteki diğer kurumlara sevki 
• Sohbet hakkının hukuka uygun bir şekilde kullandırılması
• Kitap yasaklarının kaldırılması
• Hasta mahpusların serbest bırakılması
• Sürgün sevklerin durdurulması (MA)